Plac Kościuszki
Autor: Piotr Serafin
Plac Kościuszki, czyli dawny Viktoriaplatz to jedno z najczęściej fotografowanych miejsc Lublińca. Przez około rok, od 1921 nosił też nazwę Plac Wolności. Na fotografiach z początku XX wieku widać, że układ budynków poza jego południowym fragmentem niewiele się zmienił w porównaniu do stanu obecnego. Służył wtedy jako miejsce postojowe wozów przybywających do miasta. Był to atrakcyjny plac handlowy skupiający zamożnych przedsiębiorców i sklepikarzy. Oprócz opisanych w poprzedniej części: hotelu Viktoria, Wytwórni wódek i likierów Schlesingera (później Stanisława Brelińskiego) znajdował się tu między innymi sklep z artykułami kolonialnymi Josefa Macieowitza (później prowadził tu swój sklep Andrzej Piotrowski – brat Józefa). Tuż obok mieszkał i od co najmniej 1869 roku swój niewielki browar prowadził Robert Gerlach. W 1900 roku budynek po zmarłym Robercie Gerlachu zakupił Hugo Myslowitzer i otwarł w nim zajazd (Gasthaus&Ausspannung). Do niego należał też sąsiedni nowo postawiony budynek (obecnie Kościuszki, w którym na parterze znajdowały się: sklep żelazny Romualda Rożniewskiego oraz „Drogeria Viktoria” Józefa Piotrowskiego. Północną część placu stanowi budynek w którym przez wiele lat znajdował się sklep z kawą, herbatą i słodyczami – Kaisers Kaffee-Geschäft (później „Kaisera Skład Kawy”) oraz sklep z artykułami metalowymi Josefa Janischowskiego. W 1921r. Józef Piotrowski nabył od kupca Morica Cohn kamienicę znajdującą się przy zbiegu ulic Lompy (TarnowitzStrasse) i Mickiewicza (Rosenbergerstrasse). Wtedy też przeniósł swoją drogerię do tego lokalu, gdzie jeszcze przez wiele lat nawet pomimo upaństwowienia firmy po zakończeniu II Wojny Światowej, funkcjonowała pod szyldem „Drogeria J. Piotrowski”. Stronę zachodnią placu zamyka sklep z artykułami kolonialnymi oraz skład kapeluszy damskich należący do Józefa Jeziorowskiego. Na Placu Kościuszki od 1929 roku znajdowała się też pierwsza w Lublińcu stacja benzynowa, uruchomiona przez przedsiębiorczego Józefa Piotrowskiego. Funkcjonowała do lat 70-tych XX wieku, do czasu wybudowania nowej stacji paliw, na obecnej ul. Lisowickiej. Zapraszam do obejrzenia zdjęć pod którymi jeszcze „garść” informacji.
To prawdopodobnie najstarsze zdjęcie pokazujące ten fragment naszego miasta. Wykonane zostało przed 1908 r. Działało już wtedy kilka sklepów opisanych w artykule, których reklamy prezentują się na poszczególnych budynkach. Warto zwrócić uwagę na dwa niewielkie budynki po prawej, tuż za Gasthausem Myslowitzera. Już wkrótce w ich miejscu stoi okazała kamienica widoczna na następnym zdjęciu.
Na tej fotografii widzimy już nowy (drugi) budynek należący do Hugo Myslowitzera jeszcze w trakcie budowy (nieotynkowany, brak balustrad na balkonach). Stoi w miejscu dwu starych drewnianych budynków widocznych na poprzednim zdjęciu.
Okazała nowa, kolejna kamienica Myslowitzera jest ukończona (ok. 1908 r.). Wkrótce na parterze otworzą swoje sklepy Romuald Rożniewski i Józef Piotrowski (drugi budynek po prawej).
„Życie kwitnie” na Placu Viktorii.
Jedno z nielicznych zdjęć na których jest tu tak mało ludzi. Prawdopodobnie zostało wykonane wcześnie rano, jeszcze przed otwarciem sklepów.
Wizyta fotografa jak zwykle wzbudziła zainteresowanie wszystkich obecnych na zdjęciu.
Okres międzywojenny. Drogeria Józefa Piotrowskiego już w nowej lokalizacji. Kaisers Kaffee-Geschäft przemianowany „Kaisera Skład Kawy”. Wkrótce i ten sklep zmieni lokalizację i przeniesie się na dzisiejszą ul. Lompy.
Początek lat 40-tych (czas wojny). Widok z Viktoriaplatz w stronę Rynku. Po lewej swoje interesy prowadził Józef Jeziorowski, a po prawej Drogeria J.
Na koniec dwie pocztówki pokazujące drugą część Placu Viktorii. Tu fotograf uchwycił pozujących mieszkańców kierując obiektyw aparatu w stronę dzisiejszej ulicy Plebiscytowej. Po prawej Hotel Viktoria i budynek Lublinieckiej Wytwórni Likierów i Wódek (niewidoczny Przytułek), drzewa w pobliżu Kościoła Św. Krzyża. Pierwszy z lewej to południowa strona budynku Josefa Macieowitza. Budynek nad którym widać wieżę Kościoła Ewangelickiego Św. Trójcy powstał w 1909 roku za sprawą kupca Jakuba Heilborna.
Ta pocztówka ukazuje Vikoriaplatz z przeciwnej strony. Fotograf stoi na skrzyżowaniu z dzisiejszą ul. P. Stalmacha. Po lewej Hotel Viktoria. Dalej budynek, który w tym roku został gruntownie odnowiony, a wówczas siedziba Jozepha Jeziorowskiego. Widoczna też wieża Kościoła Św. Mikołaja i fragment apteki.
Na podstawie:
„Spacerem przez Lubliniec” – Jan Fikus Senior
„Lubliniec na dawnej pocztówce” - O. Kniejski, P. Kalinowski
„Ziemia Lubliniecka” 2/2021 – Sebastian Ziółek
„Lubliniec, 750 lat historii miasta i mieszkańców” – O. Kniejski, M. Żymierski, S. Ziółek, M. Berbesz