Księgarnia Liberskiego
Stanisław Liberski urodził się 17 października 1892r. w Poznaniu w wielodzietnej rodzinie Jana i Tekli (z domu Witkowska-Raczyńska). W 1921r. ożenił się Mogilnie z Heleną (z domu Sztranc).
Helena i Stanisław Liberscy
Państwo Liberscy mieli 6 dzieci.
Dzieci państwa Liberskich, w środku jedyny ich syn - January Liberski (ur. 1934r)
W 1922r. wyjechał do Katowic, gdzie przez krótki czas pracował w oddziale sprzedaży - Towarzystwa Akcyjnego "Akwawit" z Poznania (rektyfikacja spirytusu). Następnie przeniósł się w październiku tegoż roku do Lublińca, gdyż spółka ta miała tam swoje główne biuro.
W połowie lat 20-tych Stanisław Liberski otworzył w Lublińcu księgarnię przy ulicy Lompy 4. Sprzedawał tam także przybory szkolne, kalendarze czy mapy.
Próbował także swoich sił jako wydawca (udało mi się znaleźć tylko jedno opracowanie, które jest firmowane przez Liberskiego, co nie oznacza, że nie było ich więcej).
Prawo uposażeniowe funkcjonarjuszów państwowych i wojska,
sędziów i prokuratorów, funkcjonarjuszów z 1926r
W 1926 lub 1927r. Liberski przeniósł swoją księgarnię do lepszej lokalizacji - na lubliniecki rynek, na parter kamienicy pod numer 9. Budynek ten wcześniej należał do zegarmistrza i złotnika Telesfora Grąbczewskiego, następnie kamienica była własnością do Banku Przemysłowów z Poznania (być może tu mieściło się biuro Akwawity). Kolejnym właścicielem był Czesław Trzaska Durski (dentysta).
Na wprost - witryna zakładu/sklepu zegarmistrza Grąbczewskiego,
gdzie przeniósł swoją księgarnię Stanisław Liberski
Najwyraźniej interes dobrze się rozwijał - toteż w listopadzie 1927r. przy księgarni Liberski otworzył zakład introligatorski i szklarski.
Stanisław Liberski udzielał się także społecznie. Wspierał bibliotekę zakładu karnego, fundując co jakiś czas nowe książki. Wchodził w skład zarządu Towarzystwa Czytelni Ludowych w Lublińcu. Do czasu przeniesienia zasobów biblioteki T.C.L (około 1933r) do budynku po starym Ratuszu, wszelkie prace związane z konserwacją, gromadzeniem i wymianą książek dokonywano w prywatnym domu Liberskiego (a były to spore zasoby, w 1925r. liczyły ponad 1 tyś woluminów, a w 1937r. było już ich 1666).
Stanisław Liberski był członkiem Zarządu Związku Podoficerów Rezerwy. Nie zapominał także o swoich stronach rodzinnych - wspierał finansowo budowę Pomnika Serca Jezusowego w Poznaniu, zwanego też pomnikiem Wdzięczności (pomnik odsłonięty w 1932r. został w 1939r. zniszczony przez Niemców).
Pomnik NSPJ w Poznaniu
Liberski w latach 30-tych zorganizował w salach Szkoły Rolniczej "Tydzień współczesnej książki w Polsce".
Wystawa książek w Szkole Rolniczej - w głębi stoi Stanisław Liberski
Wydawał pod szyldem księgarni - widokówki z Lublińca.
Widokówki wydane przez Stanisława Liberskiego
W 1937r. Stanisław Liberski przeniósł księgarnię do nowego budynku, na parter Hotelu Europejskiego, gdzie wcześniej swój sklep miała firma "Bata".
Księgarnię tą otworzył pod nazwą "Księgarnia Polska".
Reklama "Księgarni Polskiej" z 1937r.
Gdy wybuchła wojna - księgarnia została Liberskim zarekwirowana przez Niemców. Zaś sam Liberski znalazł pracę w aptece państwa Dyczkowskich. W listopadzie 1939r. został wraz z księdzem Dwucetem aresztowany. Po kilku tygodniach został zwolniony - jednak z nakazem opuszczenia miasta. Przeniósł się więc do Generalnego Gubernatorstwa - do Częstochowy, gdzie otworzył księgarnię (rodzina w tym czasie pozostała w Lublińcu). Prowadził ją najprawdopodobniej z panem Mieczysławem Stawarzem.
Księgarnia Liberskiego w Częstochowie działała jeszcze w 1945r.
W Częstochowie został aresztowany po raz kolejny i znów zwolniony. Tym razem wyjechał do Warszawy - gdzie zmienił nazwisko na Roman Jacek. Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego, w lipcu 1944r. wrócił do Lublińca (drogę z Gnaszyna do Lublińca odbył pieszo, a w przerzucie pomogli mu partyzanci z AK). Do końca wojny ukrywał się w kamienicy pana Mundila.
Zaraz po wkroczeniu do Lublińca Sowietów, w styczniu 1945r., powołano Komitet Obywatelski dla miasta i powiatu, którego celem było zabezpieczenie budynków urzędowych, zakładów przemysłowych i placówek użyteczności publicznej przed ich rozgrabieniem - na jego czele stanął Stanisław Liberski.
Księgarnia Liberskiego działała jeszcze przez jakiś czas po 1945r. jednak ze względu na domiar (czyli podatek uznaniowy) jaki został nałożony na sklep - Liberski musiał go zamknąć (była to typowa dla ówczesnych władz metoda walki z prywatnymi przedsiębiorcami). Liberski został także aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, przesłuchiwany i więziony.
Reklama księgarni Liberskiego z 1946r.
Pod koniec lat 60-tych państwo Liberscy przeprowadzili się do Opola, gdzie 10 maja 1972r. Stanisław Liberski zmarł i został pochowany na cmentarzu komunalnym w Opolu Półwsi (żona Helena Liberska zmarła 7 lat później 11 maja 1979r.).
Grób państwa Liberskich na cmentarzu w Opolu
Na podstawie:
Wspomnienia - January Liberski (syn - misjonarz)
Głos Górnego Śląska - 1922, nr 71
Archiwum - Andrzej Musioł
Lubliniec - Z dziejów miasta na Górnym Śląsku, Jan Fikus senior
Cyfrowa Biblioteka Śląska
Tygodnik Powiatowy na Powiat Lubliniecki - 1926, 1927r
Katolik Polski 1931r. nr 82
Polska Zachodnia, 1927r. nr 297
Polska Zachodnia, 1933, R. 8, nr 239
Pobudka Wsi - jednodniówka z 1946r.
http://www.historycy.org/index.php?showtopic=55490&st=316