Lubliniec - Ocalić od zapomnienia

Józef Filipowski

Józef Antoni Filipowski urodził się w 13 kwietnia 1898 roku w Michałkowicach na Śląsku Cieszyńskim (obecnie dzielnicy czeskiej Ostrawy) w rodzinie Józefa i Magdaleny z Pilchów. Absolwent Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. 

W 1917r. został powołany do armii austriackiej - służył jako kancelista w 32 pułku strzelców. W 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu wojsk zaborczych na ziemi krakowskiej. Wstąpił do tworzącego się Wojska Polskiego. Podczas walk o Lwów - w grudniu 1918r. został ranny w bitwie pod Gródkiem Jagiellońskim. W czasie wojny z bolszewikami w 1920r. - jako ochotnik wstąpił Legii Akademickiej ps "Żerda".  Za udział w walce z sowietami został odznaczony Medalem Niepodległości (1934r), Medalem za Wojnę 1918-1920, Medalem dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Stopień podporucznika otrzymał podczas skróconego kursu podchorążych.


Józef Filipowski w mundurze 20 pp

Po demobilizacji studiował prawo, administrację i filozofię na Uniwersytecie Jagielońskim w Krakowie. Świetnie władał łaciną, greką, niemieckim i francuskim.

Następnie, jako nauczyciel uczył w Seminarium Nauczycielskim w Cieszynie, sekretarza szkoły w Gimnazjum Męskim w Zawierciu, a następnie uczył w Gimnazjum w Królewskiej Hucie.

W 1931r. rozpoczął pracę w lublinieckim Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, gdzie uczył historii.


Józef Filipowski, trzeci od lewej w górnym rzędzie, wśród grona profesorskiego
lublinieckiego gimnazjum

W roku szkolnym 1933/34 został oddelegowany do pracy w Szkole Powszechnej  - gdzie był wychowawcą klasy Vd i uczył klasy starsze.


Józef Filipowski - po lewej stronie, wraz z kier. Jakubem Bazarnikiem,
w otoczeniu uczennic klasy 5d (której Filipowski był wychowawcą) - 1934r

Pracując w  Lublińcu, angażował się w życie organizacji patriotycznych, między innymi był w zarządzie Związku Strzeleckiego. Należał także do Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W 1934r. opuścił Lubliniec. W 1936r. rozpoczął pracę w Szkole Wydziałowej w Czechowicach, gdzie uczył języka polskiego i geografii.

W 1939r. został awansowany do stopnia porucznika. W tym też roku rozpoczął pracę w Państwowym Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bielsku, gdzie uczył przysposobienia obronnego.

Najprawdopodobniej we wrześniu 1939r. jako instruktor PW, pilnował w Krakowie obiektów wojskowych. 5 września otrzymał rozkaz ewakuacji na wschód. Tak losy wojenne Józefa Filipowskiego - relacjonuje pani Marta Korabik: "Cofając się na wschód udało mu się, wstąpić do Niepołomic i Staniątek, żeby pożegnać się z rodziną. Po pewnym czasie dotarł do rodziny jeden z jego podkomendnych, który powiedział, że kilku jego żołnierzy zorganizowało ucieczkę z obozu sowieckiego i namawiali Józefa, żeby z nimi uciekał, ale on odmówił. Powiedział "nie mogę zostawić moich żołnierzy".

Żona Irena z dziećmi (Janem, Kazimierzem i i Ireną) mieszkała w willi na osiedlu oficerskim w Krakowie. Po wkroczeniu Niemców do Krakowa została w Dzień Bożego Narodzenia wyrzucona z własnego domu i przez jakiś czas tułała się po Krakowie zanim udało się jej wrócić w rodzinne strony."

Józef Filipowski był internowany w obozie jenieckim w Kozielsku. W kwietniu lub maju 1940r. zginął zamordowany strzałem w tył głowy przez sowietów w Katyniu. Przy jego zwłokach odnaleziono korespondencję pozwalającą na identyfikację. Nazwisko Filipowskiego znalazło się na liście katyńskiej ogłoszonej w 1943 roku przez „Goniec Krakowski” – gazetę wydawaną przez Niemców w języku polskim, tzw. gadzinową.

13 marca 1999r. w Liceum im. Adama Mickiewicza w Lublińcu - odsłonięto uroczyście tablicę ku czci prof. Józefa Filipowskiego.


Tablica pamiątkowa w holu ZS im. Adama Mickiewicza w Lublińcu

Młodzież Zespołu Szkół nr 1 pamiętając o Józefie Filipowskim zapala znicze i składa kwiaty pod tablicą pamiątkową w holu szkoły w rocznicę zbrodni katyńskiej, a uczniowie klas mundurowych zaciągają wtedy wartę honorową.

 

W 2007r. awansowany pośmiertnie do stopnia - kapitana. W 2010r. na ścianie kościoła parafialnego w Niepołomicach odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą osobom związanym z Niepołomicami (rodzina Józefa Filipowskiego tam mieszkała), a które zostały zamordowane w Katyniu.

Na podstawie:
Ziemia Lubliniecka 2016 nr.1, Tablice pamiątkowe Ziemi Lublinieckiej (V), Sebastian Ziółek
Spis nauczyciel 1924r.
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojskowego w Katyniu
Kronika Szkoły Powszechnej w Lublińcu
Martyrologium mieszkańców Bielska, Białej, Bystrej, Czechowic, Dziedzic, Jasienicy, Jaworza, Komorowic, Kóz, Mikuszowic, Porąbki, Szczyrku, Wilamowic, Wilkowic, Zabrzega w latach 1939 - 1945, Jerzy Klikstała
Szkolnictwo w województwie śląskim - Józef Prażmowski 1938
Sprawozdanie z działalności Zarządu za rok administracyjny 1927, 1929
Ofiary Zbrodni Katyńskiej z obszaru byłej Czechosłowacji, Mečislav Borák
"W 70-rocznicę zbrodni katyńskiej", Jadwiga Duda
Wojskowe Biuro Historyczne
Przyszłość, 1935, R. 2, Nr. 3
Polska Zachodnia, 1933, R. 8, nr 118
Wspomnienia - Marta Korabik
Ryszard Rybka - Muzeum im. prof. Stanisława Fischera
Waleria Owczarz - Bestwina