Jan Welfin - Jan Nepomucen
Jan Welfin urodził się około 1350 roku w Pomuku koło Pilzna (Królewstwo Czech), która to osada po połączeniu w 1384 pobliskimi Přesanicami, zmieniła nazwę na Nepomuk (stąd Jan Nepomucký). Pierwsza pewna i ścisła wiadomość o jego życiu pochodzi z roku 1369. Wówczas, będąc jeszcze klerykiem, Jan figurował w dokumentach kurii biskupiej w Pradze w charakterze notariusza. W rok u 1380 został wyświęcony na kapłana i otrzymał probostwo przy kościele św. Galla (Gawła) w Pradze. Równocześnie pełnił obowiązki notariusza przy arcybiskupie Janie Jenzensteinie. Kształcił się na Uniwersytecie w Pradze, a następnie - Padwie. W roku 1387 jako doktor prawa powrócił do Pragi. Pełnił funkcję kanonika przy kolegiacie św. Idziego oraz w kościele świętych Piotra i Pawła w Wyszehradzie. W roku 1390 został archidiakonem i proboszczem w Zatoc(Saaz). Kilka miesięcy później został wikariuszem generalnym i najbliższym współpracownikiem arcybiskupa Jana Jenzensteina. Niestety Jan z Pomuka wiosną 1383r. - stał się ofiarą zatargu pomiędzy królem czeskim Wacławem IV Luksemburczykiem, a arcybiskupem Pragi.
Uwięziony, torturowany (być może obcięto mu język), w nocy z 19 na 20 marca 1393r. został zrzucony z mostu do Wełtawy (być może zginął podczas tortur, możliwe też, że znalazł śmierć dopiero w nurcie rzeki). Według "Kroniki" Tomasza Ebendorfera z Haselbach z 1450 r. Jan zginął, ponieważ odmówił ujawnienia tajemnicy spowiedzi małżonki królewskiej - królowej Zofii, małżonki króla Wacława IV.
Legenda mówi, że ciało Jana z Wełtawy wyłowili rybacy dopiero 17 kwietnia, a miejsce jego spoczynku wskazało im 5 gwiazd. Ciało wydobyto z rzeki i pochowano w kościele Świętego Krzyża, położonym blisko rzeki.
Wydobycie zwłok Jana Nepomucena
W 1736r. przeniesiono je do Katedry św. Wita na Hradczanach i złożono w mauzoleum z napisem: "Johannes de Pomuk". Istnieje także legenda mówiąca, że tuż po śmierci męczennika - Wełtawa wyschła.
Fragment grobowca św. Jana Nepomucena w katedrze praskiej
Wkrótce po męczeńskiej śmierci Jana rozpoczął się ludowy kult jego postaci szczególnie w Czechach. W wieku XVII jest już nazywany "błogosławionym" i wymieniany wśród patronów Pragi i Czech. W 1693 roku wzniesiono pierwszą jego statuę, która stanęła w miejscu zabójstwa na kamiennym moście Karola w Pradze. Figura ta stała się wzorem dla licznie powstających na terenach miejskich i wiejskich figur przedstawiających Jana Nepomucena - zwanych "Nepomukami". Na oficjalną beatyfikację Nepomucen czekał aż do 1721r. która odbyła się za sprawą Benedykta XIII, a z polecenia cesarza Józefa II. Zaś 19 marca 1729 roku papież Benedykt XII ogłosił go formalnie świętym. W kalendarzu liturgicznym kościoła katolickiego wspomnienie Jana Nepomucena przypada na 21 maja.
Figura św. Jana Nepomucena na moście Karola w Pradze
W ikonografii Święty przedstawiany jest w stroju XVIII-wiecznego kanonika (często w pozie nazywanej kontrapostem), w skład którego wchodzą: biret (czapeczka), komża (rokieta), sutanna, manolet (futrzana peleryna) i buty ze ściętym noskiem. Święty w ręku trzyma palmę męczeńską (niekiedy palec na ustach, symbol zachowanej tajemnicy). Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most, z którego został zrzucony, pieczęć, wieniec z gwiazd (od 3 do 10, przeważnie 5), wieniec z gwiazd - w środku napis TACUI - "milczałem", woda, zamek.
Przedstawienie św. Jana Nepomucena z dwoma palcami na ustach
Najczęściej kapliczki poświęcone Janowi Nepomucenowi stawiano przy rzekach, stawach i brodach mając nadzieję, że święty ten ochroni pola i zasiewy przed ulewnymi deszczami i powodzią, ale również suszą, gradobiciem oraz nagłymi burzami. Jest to także patron mostów i przepraw, flisaków oraz żeglarzy. Figury Nepomucena stawiane były także na placach publicznych (najczęściej na rynkach lub przy sądach), gdyż święty sprawuje opiekę nad dobrą sławą i honorem oraz chroni przed zniesławieniem."Nepomuki" stawiano również przy kościołach oraz na skrzyżowaniach wiejskich dróg.
Kapliczka Nepomucena na rozstaju dróg
Jednymi z pierwszych propagatorów kultu św. Jana byli jezuici, który postać Nepomucena używali w polemice z protestantami. Propagując jego kult akcentowano wyraźnie obecność katolicyzmu w Czechach. Szczytem popularności "Nepomuków" jest XVIII wiek, gdy za sprawą Habsburgów (których jest patronem) stał się sprawą wagi państwowej. Modne stało się wtedy wśród lokalnej elity, szlachty, czy bogatszych mieszczan fundowanie pomników ze świętym, a także nadawanie imienia Jana Nepomucena synom. Gorącym orędownikiem świętego był król Stanisław Leszczyński, oraz jego córka Maria, która w 1725r. została królową Francji.